Ánh nắng mùa đông chiếu xiên ngang. Trên bản đồ dẫn đường không có điểm đến nào ghi rõ là đồng cỏ mùa đông, họ đang hướng tới một khu cắm trại dành cho xe caravan.
So với những nơi nổi tiếng trong những năm gần đây như Hòa Mộc, Kanas, Bạch Hà Ba, phía Nam Ili hiện vẫn chưa được coi là lựa chọn lý tưởng cho du lịch mùa đông ở Tân Cương. Có lẽ vì con đường du mục Y Tái ở phía Bắc Thiên Sơn sẽ trở nên lầy lội khó đi vào những ngày tuyết rơi, cũng có thể mọi người thích những đồng cỏ trên núi cao vào mùa xuân hè hơn.
Tuy nhiên, đường núi khó đi có lẽ cũng là một trong những nguyên nhân hạn chế. Mặc dù chiếc Jeep của họ đã là loại dẫn động bốn bánh thời gian thực và họ chỉ đi trên những con đường công cộng chứ không theo đuổi thử thách đi đường rừng, nhưng cuối cùng xe vẫn bị mắc kẹt...
"Đạp mạnh chân ga xem có thể thoát ra được không." Đoàn Thanh Thâm ngồi ở ghế phụ nói.
"Được."
Ngay sau đó, đầu tiên là tiếng "vù—" trầm hùng của động cơ tăng áp, tiếp theo là bánh xe quay nhanh bắn tung tóe hỗn hợp bùn nhão, những vệt bùn rơi lộp độp trên cửa xe, xe vẫn không nhúc nhích.
"Lùi lại một chút." Đoàn Thanh Thâm nói tiếp, "Đánh lái sang phải, xem bánh sau có thể kéo xe ra được không."
Lương Nguyện Tỉnh làm theo lời anh, vào số lùi, cậu hỏi: "Chỗ nào để bật cái... cái chế độ thoát hiểm của xe này nhỉ?"
"Không ăn thua đâu, chế độ thoát hiểm chỉ nâng gầm xe lên, mà chúng ta đâu có bị kẹt gầm, chỉ là lốp xe bị sa vào bùn thôi." Nói xong, Đoàn Thanh Thâm hạ cửa kính xe xuống, nghiêng người ra xem hai bánh trước sau, "Cứ lùi lại trước đã, nếu không lùi ra được thì phải xuống đào thôi."
"Ùm—" Chiếc xe hơi nhích được một chút, nhưng đáng tiếc mặt đường đất này quá trơn. Lương Nguyện Tỉnh điều chỉnh hướng lái thêm một lần nữa, vẫn vô dụng. Cậu thở dài một tiếng, hai người nhìn nhau, rồi mở cửa xuống xe.
Con đường này chắc chắn đã có xe đi qua, và có thể là mới chỉ một hai ngày gần đây, bởi vì vết bánh xe còn mới. Sau khi xe chạy qua lớp tuyết, đường trở thành hỗn hợp bùn và nước.
Hai người xuống xe đi vòng quanh xem xét một lượt. Cả hai bánh trước đều bị sa lầy, lốp xe tuyết cũng không bám được vào lớp bùn trơn trượt. Trong hố bùn còn có một vũng nước đọng, lực ma sát càng yếu hơn.
Lương Nguyện Tỉnh ngồi xổm xuống nhìn, cậu nói: "Cảm giác cho dù có đào thành một con dốc thì vẫn không chạy được, sẽ lại trượt vào hố thôi."
"Ừ, xe nặng quá. Mấu chốt không phải ở dốc mà là phải làm sao để bánh xe bò ra khỏi đây..." Đoàn Thanh Thâm vòng qua đầu xe đi đến bên cạnh cậu, "Điện thoại em có sóng không?"
Lương Nguyện Tỉnh lôi điện thoại ra: "Không có."
"Anh cũng không."
Trời vẫn còn sáng, vẫn còn thời gian để nghĩ cách, tạm thời không cần gọi cứu hộ, cứ tự cứu mình trước đã. Đoàn Thanh Thâm lấy tấm ván thoát hiểm từ cốp xe ra, Lương Nguyện Tỉnh rất ăn ý lấy dây xích chống trượt.
"Kích xe đâu?" Cậu hỏi.
"Trong hộp đựng lốp dự phòng." Đoàn Thanh Thâm trả lời.
Cả hai đều không mặc áo khoác, một người đào đất bùn để đặt tấm ván thoát hiểm, một người vặn kích thủy lực, bận rộn một hồi cũng chẳng thấy lạnh. Lương Nguyện Tỉnh nâng kích lên, đi tới bánh trước bên phải ngồi xổm xuống nhìn phần thép gia cố gầm xe, cậu điều chỉnh đầu kích cho khớp, rồi bắt đầu vặn chặt.
Phía bên kia, Đoàn Thanh Thâm đang ngồi xổm ở bánh trước bên trái, dùng xẻng đào bùn. Mục đích là để tấm ván thoát hiểm và bánh xe có đủ diện tích tiếp xúc, nếu không, xe vẫn sẽ không thoát ra được.
Lương Nguyện Tỉnh đã kích xe lên, bánh xe cách mặt đất chừng một nắm tay. Sợi xích chống trượt kia cũng không nhẹ, cậu xách tới, trước tiên là trải lên trên mép lốp xe, sau đó quấn từ bên trong ra ngoài. Lương Nguyện Tỉnh sắp đổ mồ hôi. Quấn xong một lốp, cậu hỏi: "Có nhét tấm ván thoát hiểm vào được không?"
"Gần xong rồi." Đoàn Thanh Thâm vừa thở d.ốc vừa đáp, "Em lên xe đi, thử xem có thể dùng hai bánh trước kéo xe ra được không."
"Được."
Lương Nguyện Tỉnh đi vòng qua xem bánh bên kia, rồi thở dài: "Nếu lần này mà vẫn không thoát được, chắc hai đứa mình đón Tết trên núi này mất thôi."
"Không đến mức đó." Đoàn Thanh Thâm nói, "Chắc là không sống được đến Tết đâu."
"?" Lương Nguyện Tỉnh nhìn qua, "Anh lại nói linh tinh cái gì đấy?"
"Anh đùa thôi, đừng bi quan thế. Con đường này là đường chăn thả gia súc ở Thiên Sơn, sẽ có người dân du mục đi qua. Hơn nữa, trên mặt đất còn có vết bánh xe mới. Nếu thực sự không được, thì cùng lắm là bỏ xe ở đây rồi đi bộ, như thế cũng ra khỏi đây được mà." Đoàn Thanh Thâm cười, "Lên xe đi, anh ở đây chỉ hướng cho em."
Lương Nguyện Tỉnh ngồi vào ghế lái, hạ hết cửa kính xuống, một tay đặt lên mép cửa sổ, vào số. Thân trên của cậu hơi nghiêng ra ngoài nhìn vị trí tấm ván thoát hiểm, rồi nhấn ga.
"Nhấn tiếp đi." Đoàn Thanh Thâm tiến lên hai bước, đá đá tấm ván thoát hiểm để cố định thêm, "Nhấn nữa đi, lệch sang trái một chút."
Lương Nguyện Tỉnh mím môi, lại nghiêng người ra ngoài thêm chút nữa. Tay phải của cậu nắm vô lăng, đánh lái sang trái, sau đó——
"Vù——!"
Bánh xe bất ngờ bùng nổ sức mạnh, đồng thời cuốn theo bùn đất hai bên. Khi nhận ra chuyện gì sắp xảy đến thì đã quá muộn. Hai người tuy có kiến thức lý thuyết về cách thoát khỏi tình trạng xe bị sa lầy, cũng có khả năng tự cứu mình khi xe bị mắc kẹt, nhưng lại quên mất yếu tố động năng. Sao có thể vừa đạp mạnh ga để thoát khỏi vũng bùn, vừa đứng sát xe, lại còn mở cửa sổ nhìn ra ngoài chứ.
Kết quả, hai người đều bị bùn nước tạt đầy mặt, cả người lấm lem.
Dù sao thì xe cũng đã ra khỏi vũng bùn, dây xích chống trượt của bánh phải tăng lực ma sát, bánh trái cũng đã thành công cán lên tấm ván thoát hiểm.
"... Chết tiệt." Lương Nguyện Tỉnh từ từ mở mắt ra. Vừa đúng lúc cậu đang thò nửa người ra ngoài cửa sổ xe. Cậu nhìn thấy mình trong gương chiếu hậu, đương nhiên, cũng nhìn thấy Đoàn Thanh Thâm đang đứng yên tại chỗ trong gương.
Cậu quay đầu lại, hai người đồng thời "phụt" một tiếng bật cười.
Một người đứng bên ngoài, một người ngồi trong xe, cả hai đều nhếch nhác thảm hại không sao tả xiết. Nhưng cảnh tượng ấy vừa buồn cười vừa bất lực, khiến họ cứ nhìn nhau cười mãi, đến nỗi Lương Nguyện Tỉnh ho sặc sụa.
Đoàn Thanh Thâm cúi đầu nhìn chiếc áo len của mình, giống như bị hắt sơn màu vàng đất, có vài vệt bùn vón cục bám trên lớp vải dệt kim. Mặt mũi cũng khỏi phải nói, cảm giác bẩn thỉu rất rõ ràng. Anh nhìn người trong xe, Lương Nguyện Tỉnh đỡ hơn anh một chút, chỉ có cằm và tay áo bị bắn bẩn.
"Ài..." Đoàn Thanh Thâm đi đến bên xe, thở dài, "Họa vô đơn chí."
"Anh còn lên xe không?" Lương Nguyện Tỉnh hỏi. Cậu hỏi như vậy là bởi vì cậu biết Đoàn Thanh Thâm hơi mắc bệnh sạch sẽ, chắc hẳn anh sẽ không chịu ngồi vào xe trong tình trạng này.
Đoàn Thanh Thâm lắc đầu: "Không lên nữa."
"Vậy thế này đi. Anh giẫm lên tấm ván thoát hiểm này, tay nắm lấy dây kéo xe, em lái xe kéo anh, giống như lướt sóng ấy."
"Em đúng là Bồ Tát sống đấy, Lương Nguyện Tỉnh ạ."
"Ôi chao, không dám nhận đâu."
Nói đùa xong, Lương Nguyện Tỉnh vẫn còn đang cười. Cậu nuốt nước bọt, điều chỉnh cảm xúc, cố gắng nghiêm túc hỏi: "Vậy phải làm sao bây giờ, xe thì thoát nạn rồi, nhưng người lại mắc kẹt."
Phải làm sao đây... Đoàn Thanh Thâm ngẫm nghĩ một lúc, anh cúi đầu nhìn lại mình, quần áo cũng thảm hại không kém. May mà quần leo núi không thấm nước, ống quần cũng được nhét trong ống giày.
"Anh cởi ra vậy." Nói xong, anh bèn giơ tay cởi áo len. Lương Nguyện Tỉnh đổi ánh mắt nhìn anh.
Bên trong áo len là một chiếc áo ba lỗ màu đen. Sau khi cởi ra, Đoàn Thanh Thâm lộn ngược áo lại, để mặt dính bùn vào trong. Lương Nguyện Tỉnh ngắm nghía anh một lát, hình ảnh người đàn ông dáng người đẹp chỉ mặc áo ba lỗ đứng trên đường núi phủ tuyết, trên quần còn dính đầy bùn đất.
Tuy nhiên, trước khi Lương Nguyện Tỉnh kịp buông vài lời trêu chọc anh, thì từ phía đầu xe bỗng xuất hiện một anh trai cưỡi ngựa, hét lên với họ bằng tiếng Kazakhstan.
Trong giây lát, Đoàn Thanh Thâm định mặc lại chiếc áo len bẩn thỉu đó. Nhưng khi anh nhìn kỹ thì nhận ra đây là một ông anh lớn tuổi, nghĩ lại thấy không cần thiết nên anh cầm áo len tiến lên vài bước.
Anh trai kia ghìm cương ngựa, cúi xuống nhìn anh. Hai bên không nói chung một ngôn ngữ, nhưng ông anh vẫn xuống ngựa trước.
"À..." Đoàn Thanh Thâm thấy ông anh kia đi một mình, trên người cũng không mang theo hung khí gì, anh bèn chỉ vào vũng bùn phía sau, rồi chỉ vào dây xích chống trượt trên lốp xe của họ và tấm ván thoát hiểm trên mặt đất.
Ông anh nhìn qua, có vẻ đã hiểu nên lập tức mỉm cười gật đầu. Sau đó, anh ta quay đầu chỉ vào hai thùng nước buộc ở mông ngựa, rồi lại chỉ về hướng ngược lại, cũng chính là hướng đuôi xe của họ. Chỉ xong, ông anh làm động tác rửa mặt.
Đoàn Thanh Thâm lập tức hiểu ra: "Ở đó có nước đúng không?"
Vừa hỏi xong anh lại cảm thấy mình thật ngốc, anh trai kia rõ ràng không hiểu tiếng Trung.
Lương Nguyện Tỉnh cũng nhảy xuống xe, nửa khuôn mặt bên trái của cậu dính đầy bùn. Khi cậu bước tới, ông anh kia phì cười, sau đó vung tay ra hiệu bảo họ đi theo mình.
"Đi thôi." Đoàn Thanh Thâm nói, "Ông anh này chắc là đi lấy nước, chúng ta đi theo rửa mặt đã. Khóa xe lại đi."
Lương Nguyện Tỉnh liếc anh một cái: "Ít nhất anh cũng nên mặc áo vào đi chứ. Ở đây chỉ có anh trai kia và em, ngựa cũng đâu hiểu gì về thẩm mỹ hình thể con người, có thưởng thức được đâu."
"..." Đoàn Thanh Thâm nào có muốn thế, thời tiết ở Bắc Tân Cương mà mặc áo ba lỗ, đúng là chán sống rồi. Cuối cùng, trước khi khóa xe, anh ra cốp sau lôi đại một chiếc áo khoác dày mặc vào.
Trên đường đi, họ đi theo sau anh trai cưỡi ngựa, vì bất đồng ngôn ngữ nên chỉ có thể thỉnh thoảng cười gượng vài tiếng. Đi được nửa đường, ông anh lấy phô mai khô ra chia cho họ. Ban đầu, Lương Nguyện Tỉnh định khách sáo từ chối, nhưng anh ta quá nhiệt tình, cứ nhét vào tay cậu. Lương Nguyện Tỉnh hành động nhanh hơn suy nghĩ, cậu cắn một miếng, phát ra tiếng "Ưm—" tỏ vẻ tán thưởng.
May mắn là suối nước không xa, cũng chưa đến lúc lạnh nhất nên nước suối chưa đóng băng. Anh trai lấy xô múc nước, hai người ngồi xổm xuống rửa mặt.
Điện thoại của họ vẫn không có sóng hay mạng, muốn tra từ điển tiếng Kazakhstan cũng không được, chỉ đành tiếp tục cười gượng như lúc đến. Lúc đi đến đây mất hơn bốn mươi phút, lúc về cũng mất ngần ấy thời gian. Ông anh không cưỡi ngựa đi trước mà đi bộ cùng họ, nhưng lại không thể trò chuyện, thật sự khiến cho hai người cảm thấy rất ngại.
Cuối cùng cũng đi bộ về đến chỗ đỗ xe. Hai người lục lọi trong xe một hồi, chỉ tìm được đồ ăn thức uống, thế là cả hai bèn lấy mấy túi đồ ăn vặt đưa cho anh trai kia. Ông anh vui vẻ nhận lấy, rồi lại nói với họ vài câu, vừa nói vừa ra hiệu, có vẻ như muốn mời họ đến nhà chơi.
Những người dân du mục thường rất nhiệt tình hiếu khách, anh trai kia vừa ra hiệu vừa chỉ tay lên trời. Hai người nhìn trời, quả thực không ổn, bắt đầu âm u rồi.
"Hay là, mình qua đó xem thử đi?" Lương Nguyện Tỉnh đề nghị, "Dù sao chúng ta cũng đang tìm trại chăn nuôi, mà người này cưỡi ngựa, biết đâu là dân du mục thật."
"Được." Đoàn Thanh Thâm gật đầu.
Ông anh leo lên ngựa, còn hai người họ lên xe. Để giảm bớt gánh nặng cho ngựa, Đoàn Thanh Thâm và Lương Nguyện Tỉnh ra sức ra hiệu, rồi chuyển hai thùng nước suối trên lưng ngựa vào trong xe.
Phải nói rằng, trên con đường núi thế này, di chuyển bằng ngựa thuận lợi hơn nhiều. Mà nghĩ lại cũng đúng thôi, dãy Thiên Sơn vốn dĩ là ngôi nhà của chúng.
Cứ thế, họ chầm chậm lái xe theo sau anh trai kia trên con đường lầy lội, qua hết khúc cua núi gập ghềnh quanh co này đến khúc cua khác, thỉnh thoảng ông anh lại quay đầu nhìn họ, chỉ đường cho họ. Anh ta đi trước dò đường, nhìn xem chỗ nào dễ bị lún, rồi sẽ bảo họ đi sát bên trái hoặc lệch sang phải.
Lần này Lương Nguyện Tỉnh ngồi ở ghế phụ, cậu cầm máy ảnh muốn chụp một bức ảnh bóng lưng anh trai đang cưỡi ngựa. Nhưng dù đổi sang ống kính góc rộng, cậu vẫn cảm thấy chưa đủ, ngay cả khi đã đẩy ghế ra sau hết cỡ cũng không đạt được hiệu quả như cậu mong muốn. Đoàn Thanh Thâm thắc mắc: "Em muốn chụp kiểu gì? Anh mở cửa sổ trời cho em chụp nhé?"
"Không không, không cần cửa sổ trời." Lương Nguyện Tỉnh hơi khó diễn đạt. Cậu nghĩ một lát rồi quyết định tháo dây an toàn, bò từ ghế trước ra ghế sau, vì dù sao Đoàn Thanh Thâm cũng lái rất chậm.
Hàng ghế sau và sàn xe chất đầy đồ đạc của họ. Lương Nguyện Tỉnh loay hoay mãi mới tìm được một chỗ trống để ngồi thụp xuống. Lúc này Đoàn Thanh Thâm mới hiểu cậu muốn chụp kiểu ảnh gì——
"Em đừng có dẫm lên hộp sữa chua dưới đất đấy, ít ra thì bên trong xe chúng ta vẫn còn sạch sẽ." Đoàn Thanh Thâm cười nói.
"Không đời nào, em luyện khinh công rồi."
Tiếp đó, tiếng màn trập vang lên.
Bức ảnh ghi lại cảnh anh trai người Kazakhstan cưỡi ngựa trong khung cảnh phía trước chiếc xe địa hình. Một phương tiện di chuyển nguyên sơ giữa thiên nhiên, còn chiếc xe địa hình đại diện cho nền công nghiệp hiện đại của loài người thì đang theo sau họ.
Trước thiên nhiên hùng vĩ, dù là xe địa hình dẫn động bốn bánh thì cũng chỉ có thể ngoan ngoãn nối đuôi ngựa mà đi.
Đây là bức ảnh thứ chín, mang tên "Con đường du mục".
